Ümmet ile ilgili hadisler nelerdir? Peygamber Efendimiz (s.a.v) ümmet ile ilgili neler buyuruyor? İşte ümmet bilinci, ümmet olmak ve ümmet sevgisi ile igili hadisler...

Sözlükte “yönelmek, kastetmek; öne geçmek, imam olmak” mânalarındaki emm kökünden türeyen ümmet kelimesi “kendilerine peygamber gönderilmiş topluluk, kavim, her kabileden bir grup insan, her canlı cinsi, bütün iyilikleri şahsında toplamış kişi veya kendisine uyulan önder” gibi anlamlara gelir (Lisânü’l-ʿArab, “emm” md.; Kāmus Tercümesi, IV, 175-176).

Râgıb el-İsfahânî ümmeti “aynı dine inanma, aynı zamanda yaşama veya aynı mekânda bulunma gibi önemli bir unsurda toplanan gruplar” diye açıklamıştır (el-Müfredât, “emm” md.).

Kur’ân-ı Kerîm’de altmış dört yerde geçen ümmet kelimesi yukarıda sözü edilen anlamlarda kullanılmıştır. Bu bağlamda insan topluluklarının yanı sıra hayvan ve cin topluluklarına (el-En‘âm 6/38; el-A‘râf 7/38), benzer inanç ve hayat tarzına sahip insan gruplarına da (el-Bakara 2/213) ümmet denilmiştir. Kelime, “Sizden hayra çağıran, iyiliği emredip kötülükten sakındıran bir ümmet bulunsun” meâlindeki âyette (Âl-i İmrân 3/104) olduğu gibi büyük bir topluluk içindeki özel bir zümreyi de ifade etmektedir. Bazı âyetlerde ümmet “din, inanç sistemi, yol” mânalarında geçer (el-Mü’minûn 23/52). “İbrâhim gerçekten Allah’a itaat eden, tevhid ehli, başlı başına bir ümmetti” âyetinde (en-Nahl 16/120) Hz. İbrâhim’in hidayet önderi ve bütün iyiliklere sahip bir kimse vasfıyla (Taberî, VII, 660-661) tek başına bir ümmet sayıldığı belirtilmektedir (Fahreddin er-Râzî, XX, 283-284). Kelime bazı âyetlerde “zaman, müddet ve devir” mânasını ifade etmektedir (Hûd 11/8; Yûsuf 12/45). Wensinck’e ait hadis indeksinde on bir sütun tutan kaynakların çoğunda Muhammed ümmetinden söz edilmiş, onların üstünlük ve görevlerine yer verilmiştir (el-Muʿcem, “emm” md.). (İslam Ansiklopedisi)

ÜMMET İLE İLGİLİ HADİSLER

Ebû Hüreyre’nin naklettiğine göre, Resûlullah (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:

“Benimle ümmetimin durumu (geceleyin) ateş yakan kimsenin hâline benzer. Böcekler ve kelebekler o ateşe düşmeye başlar. İşte ben de sizler ateşe girerken kuşaklarınızdan tutup engellemeye çalışıyorum.” (Müslim, Fedâil, 17)

***

Ebû Hüreyre’nin (r.a.) naklettiğine göre, Hz. Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:

“Ben, dünyada ve âhirette her müminin diğer insanlardan öncelikli olan velîsiyim. Dilerseniz ‘Peygamber, müminlere kendi canlarından daha yakındır.’ âyetini okuyun. Geride mal bırakan her mümine, asabesi (baba tarafından akrabası) olanlar mirasçı olsun. Eğer borç ya da himayeye muhtaç çoluk çocuk bırakırsa, bana gelsin. Zira onun velîsi benim.” (Buhârî, Tefsîr, (Ahzâb) 1)

***

Abdullah b. Ebû Katâde’nin, babası Ebû Katâde’den naklettiğine göre, Hz. Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:

“Bazen uzun (bir kıraat ile) kıldırmak niyetiyle namaza dururum da bir çocuğun ağlamasını işitir ve annesine sıkıntı vermek istemediğim için namazımı kısa tutarım.” (Buhârî, Ezân, 65)

***

Enes b. Mâlik’in naklettiğine göre, Hz. Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:

“Her peygamberin ümmeti için yaptığı bir dua vardır. Ben ise duamı kıyamet gününde ümmetime şefaat için sakladım.” (Müslim, Îmân, 341)

***

Behz b. Hakîm’in, babası aracılığıyla dedesinden naklettiğine göre, Resûlullah (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:

“Siz, ümmetlerin sayısını yetmişe vardırdınız. Allah katında o ümmetlerin en hayırlısı ve en değerli olanı da sizsiniz.” (İbn Mâce, Zühd, 34)

***

Ebû Hüreyre’den nakledildiğine göre, Resûlullah (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:

“Biz (dünyaya) en son gelenleriz; kıyamet gününde ise en başa geçecek olanlarız.” (Müslim, Cum’a, 19)

***

Ebû Hüreyre’den nakledildiğine göre, Resûlullah (s.a.v.), “Diretenler hâriç bütün ümmetim cennete girecektir!” buyurunca, “Ey Allah’ın Resûlü, diretenler kim?” dediler. Resûlullah (s.a.v.) şöyle buyurdu:

“Kim bana itaat ederse cennete girer. Kim de bana karşı gelirse diretiyor demektir.” (Buhârî, İ’tisâm, 2)

***

Enes (b. Mâlik)ten nakledildiğine göre, Resûlullah (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:

“Ümmetim yağmur gibidir; evveli mi daha hayırlı yoksa sonu mu bilinmez.” (Tirmizî, Emsâl, 81)

***

Ebû Mâlik el-Eş’arî’den nakledildiğine göre, Resûlullah (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:

“Allah sizi şu üç husustan korudu: Peygamberinizin size bedduası sonucu topluca helâk olmaktan, bâtıl yolda olanların hak yolda olanlara üstün gelmesinden, dalâlet üzerine birleşmenizden.” (Ebû Dâvûd, Melâhim, 1)

***

Ebû Hüreyre anlatıyor:

“Resûlullah’ın (s.a.v.) halkın arasında bulunduğu bir gün yanına bir adam geldi... Resûlullah (s.a.v.) şöyle buyurdu: ‘Bu (gelen) Cibrîl’dir, insanlara dinlerini öğretmek için geldi.’” (Müslim, Îmân, 5)

***

Abdullah b. Râfi’ anlatıyor:

“Ümmü Seleme’den işittiğime göre miras ve kaybolan mallar hususunda anlaşmazlığa düşen iki kişi Hz. Peygamber’e (s.a.v.) geldiğinde o, şu sözleri söylemişti: ‘Muhakkak ki ben, hakkında bana vahiy inmemiş olan hususlarda şahsî görüşümle aranızda hüküm veririm.’” (Ebû Dâvûd, Kadâ’ (Akdiye), 7)

***

Hz. Peygamber’in eşi Ümmü Seleme’den rivayet edildiğine göre, Resûlullah (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:

“Ben ancak bir insanım. Siz bana bazı davalarla geliyorsunuz. Belki biriniz delilini diğerinden daha güzel ifade eder ve ben de ondan duyduğuma göre onun lehine hüküm vermiş olabilirim. Bu şekilde kime (yanlışlıkla) kardeşinin hakkından bir şey vermişsem asla onu almasın. Zira bu takdirde ona ancak bir ateş parçası vermişimdir.” (Muvatta’, Akdiye, 1; Buhârî, Ahkâm, 20)

İslam ve İhsan