Üveysilik Nedir?

Üveysilik nedir? İslam'da üveysiliğin hükmü nedir?

Üveysilik, “Bir kimsenin zâhiren görmediği kişi ya da kişilerden mânevî eğitim alması ve bu yolla meydana gelen tarikat anlamında bir tasavvuf terimi”dir.

Tasavvuf kültüründe, Hz. Peygamber zamanında Yemen’de yaşayıp Müslüman olan, ancak Hz. Peygamber’le bizzat görüşemeyen Veysel Karanî’nin (Üveys el-Karanî) rüya veya diğer manevi yollarla Hz. Peygamber tarafından irşad edildiği kabul edilir.

ÜVEYSİLİK ZİKRİ NEDİR?

Tasavvuf kültüründe bu mahiyetiyle bilinen Üveysilik, günümüzde iddia edildiği gibi “internet vasıtasıyla her insana çıkarılmış açık bir davetiye” niteliğinde değildir. Bu itibarla, bazı çevrelerce dile getirilen “tasavvuf yoluna girmek amacıyla, yaşayan bir mürşide tabi olmadan vefat eden evliyanın ruhundan istifade ederek zikir çekmek için birtakım talimatlar alınması” meselesi tasavvuf geleneğinde de karşılığı olmayan, istismara açık bir husustur. Bu konuda dikkatli olunması ve mahiyeti belli olmayan bu tür girişimlere rağbet edilmemesi gerektiği açıktır.

Müslümanlar arasında “Üveysilik Zikri” diye isimlendirilen özel bir zikir şekli yoktur. Ayrıca, dua ve zikirlerin kabulü için samimiyet önemli olup (Mü’min, 40/65; Tirmizi, Deavat, 66), belirli sayılarda okunması şart değildir. Sahih hadislerde belirtilenler dışında dua veya zikirlerin belli sayılarda yapılması gerektiğine inanıp bunu iddia etmek doğru değildir. Sadece belli zikirleri okumak suretiyle mucizevi bir şekilde huzura kavuşup kurtuluşa erme iddiasının da dini açıdan bir değerinin olmadığı açıktır.

Konuyla ilgisi sebebiyle şu hususu da hatırlamakta fayda vardır: Peygamberlerin dışındaki insanların gördükleri rüyalar, kesin bir hüküm ifade etmediği gibi bu rüyaların bağlayıcılığı da yoktur. Dolayısıyla, rüyalar delil değildir ve rüyalar ile amel edilmez. Rüya ile dini bir meselenin hükmü açığa çıkartılamaz ve rüya üzerine dini veya dünyevi bir hüküm bağlanamaz. Rüya yoluyla alındığı iddia edilen tasavvufi makam ve mansıplara da güvenilemez.

Sonuç olarak, bir Müslümanın yüce dinimiz İslam’ı yaşaması ve dinî görevlerini yerine getirmesi için herhangi bir tarikata girmesi veya bir şeyhe bağlanması şart olmadığı gibi, vefat etmiş bir şeyhe bağlanmak gibi bir durum da söz konusu değildir. Veysel Karanî’nin günümüzde Üveysilik adı altında temiz dini duyguların istismarı ve İslam’la bağdaşmayacak şekilde suistimal edilmesi kesinlikle doğru değildir. Dini açıdan bir değeri olmayan bu tür faaliyetler açık bir aldatma ve istismardır. Dolayısıyla, bu ve benzeri grup veya kişilere karşı dikkatli olunması ve uzak durulması yerinde olacaktır.

Kaynak: Diyanet İşleri Fetva Kurulu