Uzlet Nedir?

Uzlet nedir? Faydaları ve zararları nelerdir? İmâm Gazzâlî Hazretleri anlatıyor...

Uzlet, halkın arasından süresiz uzaklaşıp yalnızlık ve inzivâyı tercihtir. İnsanın maddî varlığı ile halktan uzaklaşmasıdır. Böyle bir uzlet ve yalnızlık bütünüyle kabûl gören bir davranış değildir. Bu yüzden İmâm Gazzâlî, uzletin fayda ve zararlarını değişik açılardan ele almıştır.

Uzletin Faydaları

Onun tesbitine göre uzletin faydaları şöyle özetlenebilir:

a- Huzûr içinde ibâdet ve tefekkür ile kâinâttaki sırları araştırmak,

b- İnsanlar arasında bulunmaktan doğacak gıybet, riyâ ve nemime gibi âfetlerden, emr bi’l-ma’rûf yapamama gibi günahlardan kurtulmak,

c- Toplumun fitnelerinden ve onlarla mücâdele ile insanların şerrinden uzaklaşmak,

d- Kişinin insanlardan, insanların da kendisinden ümid kesmesi.

Uzletin Zararları

Gazzâlî uzletin insana vereceği zararları da şöyle sıralamaktadır:

a- Okumak ve ilim öğrenmekten mahrûm olmak,

b- Çalışmak ve kazanç elde etmekten mahrûm kalmak,

c- Terbiye ve edeb öğrenmekten mahrûm olmak,

d- İnsanlarla dostluk kurmaktan mahrûm kalmak,

e- Sevâb kazanmak ve kazandırmaktan mahrûm olmak,

f- Tevâzû sâhibi olmayı öğrenememek,

g- Tecrübe sâhibi olamamak.

Görüldüğü gibi, uzletin zararları faydalarından daha çoktur. Bu yüzden sûfîler devamlı inzivâ anlamına gelecek uzlet yerine halvet, çile veya erbaîn denilen kısa süreli yalnızlığı tercih etmişlerdir. Nitekim Hz. Peygamber’in îtikâfı kısa süreli bir uzlettir.

Kaynak: Prof. Dr. Hasan Kamil Yılmaz, 300 Soruda Tasavvufi Hayat, Erkam Yayınları