Yahudilikte peygamber inancı nasıldır? Yahudilikte peygamberlere isnat edilen günahlar nelerdir? İşte Yahudilikteki peygamber inancı...

Yahudiliğe göre peygamberlik milli bir karakter taşımaktadır. Başka bir ifade ile peygamberlerin büyük çoğunluğunun yahudi ırkından geldiği kabul edilir. Peygamberlere ve onların getirdiği haberlere iman, yahudiliğin 13 maddelik inanç esaslarından biridir.

YAHUDİLİĞE GÖRE PEYGAMBERLER İKİ KISMA AYRILIR

Yahudiliğe göre peygamberler, hakiki ve sahte olmak üzere iki kısma ayrılır: Hakiki peygamber, insanları tanrıya kulluğa çağırmalı ve Allah’ın dışındaki tanrılara tapmaktan menetmelidir. Ayrıca bu peygamberler geleceğe dair haber verdiklerinde bu haberler doğru çıkmalıdır.

Sahte peygamberler ise puta tapmaya davet eder, içki içer, her türlü kötülüğü işler ve geleceğe dair verdikleri haberler gerçekleşmez.

Yahudiliğe göre peygamberlik, Hz. İbrahim ile başlar. Hz. Musa yahudilerin en büyük peygamberidir ve peygamberlik onunla kemale ermiştir. Hz. Musa’dan sonra Kral Davud ve Süleyman’ın zamanında Samuel, Natan, Gad; Kuzey ve Güney krallığı zamanında Ahiya, Mikaya, İlya ve Elişa; Yahudilerin sürgün hayatı yaşadıkları dönemde Hezekiel gibi peygamberler gönderilmiştir.

Daha sonraki dönemlerde yazar/klasik peygamberler olarak bilinen ve Esk-i Ahid içerisinde kendilerine ait kitapları bulunan Hoşea, Yunus, İşaya ve Yeremya gibi daha bir çok peygamber gelmiştir. Bu grup içerisinde geçen Malaki, yahudilikte peygamberlerin sonuncusu olarak kabul edilir. Yalnız Malaki, kendinden sonra İlya adında bir peygamberin geleceğini bildirmiş, ancak böyle bir peygamber yahudilik tarihinde henüz görülmemiştir. Yine yahudiler Hz. İsa ve Hz. Muhammed’in peygamberliğini de kabul etmezler.

Yahudiler, Hz. İbrahim’den önceki peygamberleri peygamber olarak değil daha çok birer kabile reisi (Patriarch) olarak kabul ederler. Yahudilere göre Tanrı, Hz. Musa’nın kızkardeşi olan Miryam, Debora ve Noadya gibi kadın peygamberler de göndermiştir.

Yahudilikte peygamberlik inancı çok açık değildir. Krallar ve kahinlerin de peygamberliğe benzer dini konumları bulunur. Onlara tam olarak peygamber denmese bile bazen Eski Ahit’te  Tanrı’nın vahyine muhatap oldukları görülür. Mesela Hz. Davud ve Süleyman kral olarak, Harun ise kahin olarak kabul edilir. Yahudi geleneğinde bazen peygamberler, bazen kral ve kahinler daha ön planda yer almışlardır.

Yahudilikte peygamberler Tanrı’nın vahyini İsrail Oğulları’na tebliğ etmekle mükelleftirler. Bunun dışında diğer insanlardan hiçbir farkları yoktur. Eski Ahit’te yasaklanmış olmasına rağmen[1] peygamberlerin pekala günah işleyebildikleri ifade edilmiştir.

ESKİ AHİT’TE PEYGAMBERLERE İSNAD EDİLEN GÜNAHLAR

Yahudilerin kutsal kitabı olan Eski Ahid’e göre Hz. Nuh, sarhoş olmuş, soyunmuş ve kendisini bu halde gören oğlu Ham’ı lanetlemiştir.[2]

Hz. Lut, şarap içip sarhoş olmuş, daha sonra da iki kızıyla zina yapmıştır.[3]

Hz. Yakub, babası İshak’a şarap ikram etmiş,[4] yine o annesi ile beraber bir oyun tezgahlayıp babası İshak’ı kandırmış ve kendini babasına kardeşi Esav diye tanıtmış ve babası da onun sözüne kanarak kendisini takdis etmiştir.[5]

Hz. Davud kendi ordu komutanının karısı ile zina etmiş, daha sonra da o komutanı katlettirmek maksadiyle en ön safta savaşa sürmuş ve öldürülmesine sebep olmuştur.[6]

Hz. Harun put yapmış, Hz. Süleyman da putlara tapmış, Hz. Eyyub şarap içmiştir.[7]

İslâm inancına göre adı geçen peygamberler de diğer bütün peygamberler gibi masum elçilerdir. Onlar, yahudilerin bu isnad ve iftiralarından bütünüyle uzaktırlar. Zira onlar güzel ahlak sahibi, seçkin ve örnek şahsiyetlerdir.[8]

[1] Zina etme, yalan söyleme, adam öldürme ve puta tapmanın yasak olması hakkında sırasıyla bk. Tesniye, 22/22; Tesniye, 5/20; Çıkış, 21/12; Tesniye, 5/7-9. Eski Ahit’te şarap içmek doğrudan yasaklanmamış olsa bile peygamberler tarafından çirkin bir davranış olarak kabul edilmiştir (İşaya, 28/7-8, Mika, 2/11.)

[2] Tekvin, 9/20-25.

[3] Tekvin, 19/30-38.

[4] Tekvin, 27/25, 27.

[5] Tekvin, 27. bab.

[6] II. Samuel, 11. bab.

[7] Sırasıyla bk. Çıkış, 32/1-20; I. Krallar, 11/1-13; Eyyub, 1/13.

[8] Eski Ahit’te peygamberlere isnad edilen günahlar hakkında daha geniş bilgi için bk. Salih İnci, Eski Ahit’te Peygamberlere İsnad Edilen Ahlaki Zaaflar/Günahlar (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bil. Enst., 2001.)

Kaynak: Dr. Erdoğan Baş, Salih İnci, Ana Hatlarıyla Yahudilik  Hıristiyanlık ve İslâm, Erkam Yayınları

İslam ve İhsan