Zekâtın Verileceği Yerler

Kur’an-ı Kerim’e göre zekât kimlere verilir? İşte zekâtın verileceği yerler.

Kur’an-ı Kerim’de zekâtın kimlere verileceği belirtilmiş ve hicretin 9. yılında inen Tevbe sûresinde bunlar şöyle sıralanmıştır: “Sadakalar (zekâtlar) Allah’tan bir farz olarak fakirlere, miskinlere, zekât işinde çalışanlara, kalpleri İslâm’a ısındırılmak istenenlere, kölelere, borçlulara, Allah yolunda olanlara ve yolda kalmışlara aittir. Allah bilendir, tam hüküm ve hikmet sahibidir” ^[1] Âyet, mala düşkün bazı kişilerin toplanan zekâta göz dikmesi ve Hz. Peygamber’den haksız isteklerde bulunması üzerine inmiş, onların bu davranışları önceki iki âyetle kınanmıştır.^[2] Böylece zekât fonunu, kamu gücünün dilediği şekilde kullanmasına engel olunmuştur.

Abdullah İbn Abbas (r. anhümâ)’dan rivayet edildiğine göre, Hz. Peygamber, Muaz İbn Cebel’i Yemen’e gönderirken ona şu emri vermiştir: “... Eğer onlar zekâtın farz olduğunu kabul ederek sana itaat ederlerse, Allah’ın kendilerine zekâtı farz kıldığını ve zenginlerden alınıp fakirlerine verileceğini onlara bildir.” ^[3] Bu hadis zekâtın İslâm devleti tarafından müslümanların zenginlerinden alınıp fakirlerine harcanacağına delildir. Diğer yandan Hz. Peygamber Muaz b. Cebel’e Kitap, sünnet ve bu iki kaynakta bulunmayan konularda kendi ictihadına göre yönetme yetkisi vermiştir. Buna ek olarak malî ve ekonomik muhtariyetin de verildiği dikkate alınırsa, Yemen bölgesinin Rasûlullah (s.a.s) tarafından federatif bir statüye kavuşturulduğu söylenebilir.^[4]

Dipnotlar:

^[1] Tevbe, 9/60. ^[2] bk. Tevbe, 9/58, 59. ^[3] Buhârî, Zekât, 1; Müslim, İman, 29; Ebû Dâvud, Zekat, 5; Nesâî, Zekât, 46; İbn Mâce, Zekât, 1; A. b. Hanbel, I, 233. ^[4] bk, Şafiî, Ümm, Mısır, 1329. H. VII, 273; A. b. Hanbel, V, 230, 236, 242.

Kaynak: Prof. Dr. Hamdi Döndüren, Delilleriyle İslam İlmihali, Erkam Yayınları